Politiek Nu

Ik mis passie in de politiek.
Ik mis mensen die snappen wat het betekent om de samenleving te dienen.
Er is een verschil tussen op een ambt zitten en leiderschap uitoefenen.
Het is waar, er vallen steeds meer wethouders.
Er 'vallen' ook steeds meer burgemeesters.
Dat hoort ook een beetje bij deze tijd.
En je moet het geluk hebben dat je de juiste competenties hebt op het juiste moment in de juiste stad.
De samenleving is veranderd en eigenlijk moet een bestuurder ook veranderen.
Even meer aandacht op trots, ambitie en voorwaartse energie.

(Beeldtitel: Zes kopstukken over politiek anno nu. Beeldtekst: Ank Bijleveld-Schouten, Commissaris van de Koning, Provincie Overijssel, 2011 tot nu. Staatssecretaris Binnenlandse Zaken 2007-2010. Burgemeester Hof van Twente 2001-2007. Hans de Boer, Voorzitter VNO-NCW 2014 tot nu. Voorzitter MKB-Nederland 1997-2003. Ondernemer.)

RUSTIGE MUZIEK

(Arno Brok, burgemeester Dordrecht 2010 tot nu. Burgemeester Sneek 2003-2010. Wethouder Leeuwarden 1998-2003. Fatima Elatik, stadsdeelvoorzitter Amsterdam Oost 2009 tot 2014. Wethouder stadsdeel Oost-Amsterdam 2002-2009. Raadslid Amsterdam 1998-2002. Paul 't Hart, Hoogleraar Bestuurskunde 1998 tot nu. Decaan NSOB 2011-nu.)

(Albertine van Vliet-Kuiper, Raad Openbaar Bestuur 2012 tot nu. Dijkgraaf tot 2000/2012-2014. Burgemeester Amersfoort 2000-2010. Politiek anno nu; is er iets veranderd? Vage foto's van de zes kopstukken.)

HANS DE BOER: Ik herinner me nog de tijd dat het ambt van minister of Kamerlid of wethouder zo ongeveer het hoogste was wat je kon bereiken in Nederland.
Werd hoog tegen opgekeken. En wat ik de laatste jaren zie is er dat ontzettend veel kritiek is op iedereen die een functie heeft in het openbaar bestuur. En dat vind ik zeer ten onrechte.
ARNO BROK: Ja, er is dus verandering, door...
Allerlei oorzaken zijn daarvoor aan te geven.
Maar dat is niet louter voorbehouden aan het ambt van burgemeester.
Dat geldt ook voor andere functies in de maatschappij.
Alles transformeert en ik geloof ook dat het goed is dat functies transformeren en ambten ook transformeren en veranderen.
Kijk, op het moment, daar waar dingen statisch worden of verstarren is dat nooit goed, denk ik.
FATIMA ELATIK: Maar ik denk, over het algemeen is het aanzien van het ambt van politiek bestuurder de afgelopen jaren flink aangetast en het is voornamelijk aangetast door ons eigen gedrag.
PAUL 'T HART: Ik denk dat het onmiskenbaar is dat mensen in gezagsposities, dus ook politieke ambtsdragers gezag in toenemende mate elke keer weer opnieuw moeten verdienen en het niet meer automatisch uit hun positie, uit het ambt en de rituelen die bij dat ambt horen of de uiterlijke verschijningsvormen toga's, strepen op mouwen, zitten op het pluche in de regeringsbankjes daar kunnen ze dat niet meer aan ontlenen.
Je bent eigenlijk zo goed als je laatste prestatie, je laatste presentatie.

(Beeldtekst: Politiek anno nu; waarom verandert het? Van de vage foto's licht er telkens één op. Ank Bijleveld-Schouten:)

DE RUSTIGE MUZIEK SPEELT VERDER

ANK BIJLEVELD-SCHOUTEN: De snelheid in de samenleving is ontzettend toegenomen. Iedereen vindt maar wat.
ALBERTINE VAN VLIET-KUIPER: Én mensen zijn boos.
Ik denk dat er ook een hele grote boosheid is en die boosheid richt zich op macht.
En ja, ambtsdragers zijn nou eenmaal machtsdragers.
De mensen kijken, denk ik, meer dan vroeger naar: wat doe jij met dat ambt of wat doe jij op dat ambt, wat presteer jij eigenlijk en hoe communiceer jij dat?

(Beeldtekst: Politiek anno nu; verandert! Is dat erg? De laatste foto die oplicht, is die van Hans de Boer. Hij komt nu aan het woord.)

DE RUSTIGE MUZIEK SPEELT VERDER

Ik geloof ontzettend in de samenleving, het type samenleving dat wij hebben.
En zo'n type samenleving kan alleen functioneren als je, zeg maar, ook instanties hebt zoals politieke partijen en personen zoals bestuurders, vertegenwoordigers van het volk die zich daarvoor beschikbaar stellen.
Dus zij zijn de dragers van een van de belangrijkste dingen in ons leven namelijk het feit dat wij kunnen wonen en werken in een democratische rechtsstaat.
Op een gegeven moment, als je iedere bestuurder die jou maar niet bevalt, wegstuurt, dan blijft er nog weinig over.
En dan ondermijn je uiteindelijk niet alleen maar het aanzien dat is namelijk stap één, maar je ondermijnt de democratie en dat vind ik een veel gevaarlijker ontwikkeling.
En die zie ik lokaal heel veel gebeuren.
Mensen die gewoon zeggen van: Ja, ik ben gek.

(Beeldtekst: Politiek anno nu; welke eisen worden er gesteld? Deze keer licht de foto van Albertine van Vliet-Kuiper als laatste op.)

DE RUSTIGE MUZIEK SPEELT VERDER

Wat volgens mij op het ogenblik heel erg belangrijk is is dat je ontzettend makkelijk schakelt heel goed kunt invoelen wat er gebeurt in de samenleving en wat dat voor implicaties kan hebben voor je college of voor je raadsdiscussies.
Ik vind soms het oordeel van met name media maar ook wel controlerende instanties vind ik soms wel een beetje ontbloot van empathie voor hoe eenzaam die stoel van die macht kan zijn en hoeveel druk en hoeveel offers die mensen brengen.
Dus op het lokale niveau is natuurlijk het veel dichterbij en dat betekent dat je ook veel meer verbindende kwaliteiten moet hebben om uit te leggen waar het om gaat.
Verbinding met de anderen. Dat je soms dominant, manifest aanwezig kunt zijn of wilt zijn, maar tegelijkertijd ook weet dat je je bescheiden moet blijven opstellen. Dat schakelen voortdurend.

(Aldus Arno Brok. Zijn foto licht nu als eerste op. Beeldtekst: Politiek anno nu; wat werkt en wat werkt niet?)

DE RUSTIGE MUZIEK SPEELT VERDER

En ik denk dat dat een essentiële taak is van een burgemeester bijvoorbeeld in deze tijd maar ook van een volksvertegenwoordiger om te staan in de gemeenschap maar ook met afstand te durven kijken en uit te leggen waarom je keuzes maakt. Maar wel heel laagdrempelig.
Bewoners kunnen ja en nee hebben.
Waar ze een hekel aan hebben, is 'misschien'.
Zelfs nee, hoe pijnlijk het ook is, kunnen ze accepteren maar dan moet je wel uitleggen hoe je tot dat nee bent gekomen.
Het spijt me, maar ik ga jouw belang vandaag niet dienen want ik moet het belang van die andere 80 dienen, en ik ga je uitleggen waarom.
Maar daar waar je echt gaat geloven dat je vergroeid bent met het ambt ja, gaat het natuurlijk vroeg of laat gewoon mis.
Reflectie is, denk ik, het allerbelangrijkste want daarmee kan je heel snel ook weer anticiperen op wat er gebeurt in je omgeving. Dus blijf altijd kritisch naar jezelf.
Sommige mensen hebben dat van zichzelf maar de meesten worden toch een beetje ijdel in het vak, hoor.
Het lijkt soms alsof onze volksvertegenwoordigers geen volksvertegenwoordigers meer zijn, maar persvertegenwoordigers.
Dus zodra een journalist iets met chocoladeletters opschrijft en even paniek zaait, gaat iedereen een beetje rennen en acties roepen.
We moeten de berichtgeving over onszelf rantsoeneren waarmee ik niet wil zeggen dat we dingen geheim moeten houden maar gewoon daar wat soberder in zijn. Denk ik.
Het plezier dat je in je werk hebt, hou je door iedere keer kritisch te kijken ook naar jezelf. Van: wat is mijn rol hierin geweest, was die goed?
En je bent niet altijd goed, en je hebt je zwakke momenten en je doet foute dingen, maar leer daarvan.
Dus zij moeten heel erg in realtime reageren en dat maakt hun tijdshorizon als het ware kleiner.
En in die zin zet die druk die komt dus niet van de bevolking per se maar die komt van de informatieomgeving en de verantwoordingsomgeving waar ze in zitten. Die doet wel...
Die zet wel die langetermijnoriëntatie van de politiek onder druk.

(Aldus Paul 't Hart. Beeldtekst: Politiek anno nu; wat zijn de risico's?)

DE RUSTIGE MUZIEK SPEELT VERDER

Maar ze moeten én verbindend zijn én ze moeten daadkracht uitstralen ze moeten waardig zijn, ze moeten tussen de mensen staan maar ook boven de mensen, ze moeten op wel honderd dossiers iets weten niet maar op één klein detailtje, zeg ik altijd tegen ondernemers waar u mee bezig bent, en ik denk dat, als er dan één ding misgaat dan staat dat voor het voetlicht van alle media tegenwoordig.
Ik vind dat er te weinig verdiend wordt in die sector gelet op het risico dat men heeft, want ja, je wordt zo uitgekotst.
Er wordt een beeld van je opgehangen in de media dat heel onterecht is je kan daarover struikelen en kom vervolgens maar aan een nieuwe baan.
Iedereen krijgt in dit land, als hij gewerkt heeft en uitgewerkt is krijgt hij een vangnet, en dat hoor je ook voor ambtsdragers te doen. Dat...
En daar moet je ook niet Daar moet je open in zijn en dat moet gewoon toegankelijk zijn en iedereen moet dat kunnen zien maar het moet kunnen.
Ik vind de prijs die je privé moet betalen, die vind ik toch vrij hoog.
Je hebt weinig privé, er wordt je ook niet altijd privé gegund en daar moet je wel goed over nadenken.

(Beeldtekst: Politiek anno nu; waarom toch de politiek in? De foto van Fatima Elatik licht als laatste op.)

DE RUSTIGE MUZIEK SPEELT VERDER

Ja, als jij iemand bent die graag een bijdrage wil leveren aan je samenleving en je omgeving en je bent zo dankbaar voor wat je zelf aan kansen hebt gehad en je gunt anderen ook die kansen, dan is dat het mooiste beroep dat je kunt hebben.
En dan zeg ik ook eerlijk, weet je wel, die shit die erbij hoort, op z'n Amsterdams die néém ik er wel bij.
Je bent bezig voor de publieke zaak van Nederland om hier een mooi, goed, vitaal en leefbaar land van te houden.
Dat zou motiverend moeten zijn.
En als je aan iemand vertelt hoe leuk dat vak is, dat je de hele dag mag schakelen nou, dat vinden dertigers ontzettend leuk.
Dus daar vind je het nieuwe potentieel, daar ben ik van overtuigd.
Maar ook bij de zzp'ers, de mensen die bedrijfjes opzetten.
Die weten ook wat verantwoordelijkheid is en die... Nou ja.
Ik denk dat er heel veel mensen bereid zijn om voor de publieke zaak hun steentje bij te dragen.
Dat je met gloedvolle toespraken, laten we zeggen, een hoog Obama-gehalte allerlei verwachtingen kunt oproepen maar op het moment dat je die niet kunt waarmaken in de loop van de politieke besluitvorming en de uitvoering 'on the ground' dan organiseer je de teleurstelling van de mensen met jouw leiderschap.
Al die jonge mensen die veel pragmatischer de politiek ingaan niet meer ideologisch, met grote, visionaire, ideologische verhalen maar gewoon bam, ik woon hier, ik wil van die stad iets maken ik wil daar een verantwoordelijkheid in dragen, en die zijn ook trots.
Dus daar ligt het niet aan.
Maar andersom zou ik ook graag zien dat mensen die in de publieke sector werkzaam zijn ook 's wat makkelijker, zeg maar, de overstap maken naar de particuliere kant.
Maar de buitenwereld moet nog even meegenomen worden om te laten zien van: luister 's, dit is wat wij in Nederland democratie noemen.
Dat er mensen zijn die verantwoordelijk zijn voor het wel en wee in hun omgeving.

(Het Nederlandse wapenschild met daarnaast de beeldtekst: Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Links daaronder de tekst: Met dank aan: en de namen van de zes bestuurders.)

DE RUSTIGE MUZIEK SPEELT NOG EVEN VERDER EN STOPT DAN