Blog: participeren moet je leren

Weblogbericht | 15-12-2017 | Gastblogger

Door Marjolein Steffens-van de Water, wethouder Fysieke Leefomgeving, Dienstverlening, Participatie, Doelgroepenbeleid voor de gemeente Haarlemmermeer

Als je de (sociale) media volgt, kan het lijken alsof participatie wél zo wordt beleefd. De feiten uit een kakelvers onderzoek van ons Team Onderzoek, dat altijd in volledige onafhankelijkheid opereert, spreken dat beeld krachtig tegen. Voor mij is dat geen verrassing. Ook voor de andere leden van het college niet. Daarom dit blog, zodat het nu iedereen duidelijk wordt. We gaan dat ook bij andere gelegenheden doen, gesteund door de feiten.

Dat onderzoek brengt aan het licht dat er veel goed gaat en er ook nog veel valt te verbeteren. Wat niet gek is, want participeren moet je leren: inwoners, ondernemers, gemeenteraad, ambtenaren en het college zelf natuurlijk ook. Het is vooral ‘de techniek’ van participatie die we met zijn allen beter onder de knie moeten krijgen. Wie vervult op welk moment welke rol? Waar begint en waar eindigt de ruimte voor meedenken, meepraten en beslissen? En, van groot belang: is dit nu informatie of participatie?

Omdat niet één participatietraject hetzelfde is, zijn deze vragen geen standaardvragen en bestaan er ook geen standaardantwoorden. Dankzij het onderzoek kunnen we voortaan wel een aantal typen participatie onderscheiden. Dat maakt het zoeken naar bijpassende instrumenten een stuk gemakkelijker. Kortom, dit onderzoek maakt veel duidelijk!

En wat blijkt? Er gaat ook al veel goed. Tegen journalisten vertelde ik kortgeleden dat Haarlemmermeer zo’n 850 speelplekken telt. Daarvan zijn er de afgelopen jaren een stuk of drie in het nieuws gekomen, op nogal negatieve wijze, doordat er geen overeenstemming was over de inrichting of de locatie van de speeltoestellen. In de beeldvorming bepalen die drie, die in het geheel niet representatief zijn, al snel het beeld over participatie.

Het lijkt mij eerder zo dat participatie die onenigheid publiekelijk blootlegt en de discussie aanwakkert. Met participatie kun je zo’n discussie ordenen, kun je er ook andere belanghebbenden in betrekken, haal je de mensen uit hun schuttersputjes en zet je ze aan tafel, face-to-face, waardoor wederzijds begrip kan ontstaan. Dan nóg kan het zijn dat de uitkomst niet alle deelnemers bevalt maar… dat zegt niets over participatie zelf.

Met participatie ‘zet je de deuren open’. Dan moet je niet verbaasd zijn of teleurgesteld of verontrust als er vervolgens iemand binnen komt. Juist niet. Het is juist de bedoeling om inwoners, ondernemers en organisaties te betrekken bij onderwerpen uit hun leef- of werkomgeving. We beschouwen ze als ervaringsdeskundigen. Zij moeten aan het woord komen. Zij weten raad. Het onderzoek is niet voor niets ‘Haarlemmermeer weet raad’ getiteld.

En het college neemt die raad uiterst serieus. Ik durf te zeggen dat dat ook geldt voor de gemeenteraad. De inbreng van de deelnemers aan het participatietraject, die lang niet altijd gelijkgestemd is maar vaak juist zeer gevarieerd, kan wel degelijk leiden tot een uitkomst die er anders uitziet dan het plan in het begin liet zien. Als je daarin een nederlaag van het college denkt te zien, zit je er goed naast. Voor het omgekeerde geldt precies hetzelfde. Het is namelijk geen wedstrijd.

Het rapport laat ook zien dat het college geslaagd is in zijn opzet om meer mensen te betrekken bij hun werk- en of leefomgeving. Participatie zit nu al in het DNA van de polder. Participatie houdt ook niet op aan het einde van deze bestuursperiode. De geest is uit de fles en gaat niet meer terug.

Gelukkig maar, want in Haarlemmermeer wint iedereen bij participatie.